چکیده :
آفتابگردان (Helianthus annus) از خانواده مرکبه Composee و دانه آن دارای 15-16 درصد پروتئین خام می باشد . کنجاله آفتابگردان بعنوان منبع عناصر کلسیم و فسفر نظیر سایر کنجاله دانههای روغنی است و تاکنون کمبود یا مسمومیت زایی هیچیکدام از عناصر معدنی در آن گزارش نشده است. این آزمایش به منظور تعیین تاثیر سطوح مختلف کنجاله آفتابگردان با آنزیم و بدون آنزیم فیتاز و اثر آن بر خصوصیات لاشهی و فراسنجه های خونی جوجههای گوشتی انجام شد . تعداد 216 قطعه جوجه گوشتی نژاد راس 308 در یک طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل ، به دوگروه شاهد و چهار گروه تیمار تقسیم شدند . جوجه های شاهد با سطح کنجاله آفتابگردان صفر درصد با آنزیم فیتاز و بدون آنزیم فیتاز تا پایان دوره تغذیه شدند اما سایر گروه ها به ترتیب جیره حاوی 12 درصد کنجاله آفتابگردان با آنزیم فیتاز و بدون آنزیم فیتاز و 24 درصد کنجاله آفتابگردان با آنزیم فیتاز و بدون آنزیم فیتاز دریافت کردند. در پایان پرورش (42 روزگی)،به منظور بررسی فراسنجه های خونی تعداد 2 قطعه از هر تکرار انتخاب خون گیری شده سپس کشتار شدند. اثرات متقابل سطوح مختلف کنجاله آفتابگردان و آنزیم فیتاز بر روی فراسنجه های خون نیز نشان داد مقدار گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید و HDL در تیمار بدون آنزیم با 12 درصد کنجاله بیشتر از سایر تیمارها بود. در این تحقیق افزودن سطوح مختلف کنجاله آفتابگردان همراه با آنزیم موجب بهبود وزن سنگدان، لوزالمعده و روده شد. اما در سایر موارد موجب کاهش عملکرد اجزای لاشه در جوجه های گوشتی گردید. به طور کل می توان پیشنهاد نمود تاثیر استفاده از جیره های حاوی کنجاله آفتابگردان با سطح کمتر از 12 درصد در جایگزینی با کنجاله سویا در جیره جوجههای گوشتی اندازه گیری گردد .
مقدمه :
کنجاله های دانه های روغنی بخصوص وقتی که میزان روغن آنها بالاست ممکن است نقش قابل توجهی در میزان انرژی جیره داشته باشد (12). کنجاله آفتابگردان دارای سطوح خوبی از پروتئین است ولی میزان لیزین آن نسبت به سویا کمتر است و مهمترین اسید آمینه محدود کننده آن محسوب می شود (11). الیاف آن بالا بوده و اگر منشاء آن از پوشش دانه ها باشد به میزان اندکی قابل هضم خواهد بود که باید قبل از مصرف به صورت ریز آسیاب و یا خرد شوند . در صورت جدا شدن با حلال به طور متوسط حدود 220 گرم الیاف خام و 430 گرم پروتئین خام در هر کیلو گرم ماده خشک می باشد . میزان انرژی قابل متابولیسم آن در طیور معادل 1 / 8 مگاژول در کیلوگرم ماده خشک است در صورت جدا شدن به روش مکانیکی دارای مقادیر چربی بالاتر، الیاف خام و پروتئین پایینتری است (12). این کنجاله خوشخوراکی متوسط یا خوبی داشته و از نظر عوامل ضدتغذیه ای فقط در سطوح بالا کمی ملین است. میزان مصرف آن در جیره جوجه ها صفر جوجه گوشتی 5 درصد و مادر و تخمگذار 10 درصد می باشد (8). صد گرم پروتئین آفتابگردان دارای 8 / 3 گرم لیزین و 3 / 8 گرم آرژنین و 6 / 3 گرم متیونین و 2 / 6 گرم لوسین می باشد و هم چنین دارای اسیدهای آمینه دیگر به مقدار فراوان است. نگاهی به ترکیب اسیدهای آمینه آفتابگردان مخصوصاً مقدار لیزین و متیونین ارزش این کنجاله را در تغذیه طیور به خوبی ثابت مینماید (7). کاربرد کنجاله آفتابگردان در کنار سایر منابع تامین کننده پروتئین،که قادر هستند نقاط ضعف این کنجاله را مرتفع سازند،به ویژه آن هایی که منشاء حیوانی دارند،دستیابی به کیفیت مورد انتظار جیره های گوشتی را امکان پذیر می نماید.میزان کم لیزین و ترئونین قابل استفاده برای طیور در این کنجاله را می توان با مشارکت پودر ماهی و یا پودر گوشت ،جبران نمود.چنان چه از کنجاله آفتابگردان در مقادیر حداکثر مجاز آن استفاده شود و تمایلی برای مصرف پروتئین حیوانی وجود نداشته باشد،افزودن لیزین به جیره ضرورت می یابد.وجود اسید کلروژنیک در این کنجاله می تواند در صورت کاربرد مقادیر زیاد کنجاله آفتابگردان،اثر بازدارندگی بر عملکرد آنزیم های هیدرولیتیک اعمال کند.برای ممانعت از چنین فعالیتی لازم است مقادیر کافی اسید آمینه متیونین و یا سایر دهنده های متیل مانند کولین به جیره افزوده گردد.کنجاله آفتابگردان بدون پوسته می تواند 10-8 درصد حجم جیره جوجه های گوشتی را به خود اختصاص دهد (11). در گیاهان ترکیباتی وجود دارند که موجب عدم قابلیت دسترسی مواد معدنی میگردند. این مواد به عنوان عناصر معدنی به شکل کمپلکسها در آمده، بدین ترتیب در جذب عناصر معدنی توسط روده اختلال ایجاد میکنند که به این مواد کیلات میگویند. یکی از بازدارندههای مواد معدنی موجود در غلات فیتات یا اسید فیتیک میباشد و نام سیستماتیک آن به صورت میواینوزیتول- 6،5،4،3،2،1- هگزا کیزا است. که گروههای فسفات روی یک مولکول 6 کربنی با وزن مولکولی پایین حدود 660 دالتون تشکیل شده است( 1،7،13،17). البته علاوه بر اصطلاح فیتات دو واژه دیگر به نامهای اسید فایتیک و فیتین به کار برده میشود البته واژه فیتین مربوط به ترکیب پیچیدهی هگزا فسفات (IP6) با پتاسیم، منیزیم و کلسیم بوده که بیشتر در گیاهان یافت میشود. در حالی که اسید فیتیک فاقد هگزافسفات (IP6) میباشد (17) و قابلیت دسترسی به فسفر و عناصر دیگر از قبیل روی، منیزیم و کلسیم و همچنین استفاده از مواد مغذی دیگر از قبیل پروتئین را کاهش میدهند (12،13،14). آنزیم فیتاز به وسیلة قارچ فیلافتوس به خصوص آسپرژیلوس جنس از لحاض آنزیم فیتاز غنی میباشد و تولید تجاری فیتاز برای استفاده به عنوان یک مکمل آنزیمی اگزوژنی در جیره آسانتر از کشت میکروبی آن است (1). اغلب فیتازها در درجه حرارت 65 درجه سانتیگراد تا حدودی تجزیه میشوند. بنابراین در پلت کردن و یا سایر روشهای عملآوری مواد غذایی که در آنها به منظور کنترل کردن سالمونلا از درجه حرارت بالا استفاده میشود آنزیم فیتاز بایستی بعد از عملآوری به آن اضافه شود (5). توانایی طیور برای استفاده از فسفر فیتاتی محدود میباشد و با اضافه کردن فیتاز به جیره غذایی طیور، نیاز به مکمل فسفری در جیره و دفع از طریق مدفوع کاهش مییابد (21). فیتاز در حقیقت یک فسفاتاز است که پیوندهای استری اسید فسفریک و اینوزیتول را هیدرولیز می کند (8 و18).
مواد و روش کار
در این آزمایش از 216 قطعه جوجه گوشتی سویه تجاری راس (Ross) در 6 تیمار و 3 تکرار و هر تکرار 12 قطعه جوجه در هر تکرار به انجام رسید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل 3 سطح کنجاله آفتابگردان (صفر، 12، 24 درصد) و 2 سطح آنزیم (صفر و 500 گرم در یک تن جیره) در داخل پن با سیستم بستر استفاده شد . تهیه و تنظیم جیرههای غذایی مورد آزمایش با توجه به ترکیبات مواد مغذی موجود در اجزاء خوراک استفاده شد (بر اساس NRC 1994) و با توجه به احتیاجات جوجههای گوشتی راس 308 (با توجه به کاتالوگ نژاد) صورت گرفت. جیرههای مورد نظر برای دو مرحله آغازین و رشد فرموله شدند (جدول 3-2).
تجزیه لاشه : در پایان هفته ششم پس از چهار ساعت گرسنگی از هر واحد آزمایشی 2 قطعه جوجه که نزدیکترین وزن را نسبت به میانگین وزن هر واحد آزمایشی داشتند، انتخاب و توزین و سپس شماره گذاری و کشتار گردیدند. پس از جدا کردن سر و پرها مجدداً وزنکشی انجام شد. پاها از مفصل زانو جدا شد، امعاء و احشا نیز خارج و لاشه خالی توزین شد. قسمتهای مختلف سینه، ران، لوزالمعده، سنگدان، کبد ، قلب ، طول و وزن روده کوچک هر کدام با دقت توسط ترازوی دیجیتالی توزین گردید.
جدول 1 اجزای تشکیل دهنده جیرههای آغازین1 (برحسب کیلوگرم در 100 کیلوگرم خوراک)
اجزای خوراک |
استاندارد |
12 درصد کنجاله آفتابگردان |
24 درصد کنجاله آفتابگردان |
|
ذرت |
61.39 |
60.32 |
59.38 |
|
کنجاله سویا |
33.12 |
21.6 |
10 |
|
کنجاله آفتابگردان |
- |
12 |
24 |
|
سنگ آهک |
1.44 |
1.41 |
1.4 |
|
دیکلسیم فسفات |
1.36 |
1.35 |
1.3 |
|
نمک |
0.42 |
0.42 |
0.42 |
|
روغن |
1.6 |
2 |
3 / 2 |
|
متیونین |
0.17 |
0.15 |
0.15 |
|
لیزین |
- |
0.25 |
0.55 |
|
مکمل معدنی-ویتامینی1 |
5 / 0 |
5 / 0 |
5 / 0 |
|
نظرات شما
نظر خود را ثبت نمایید
|